Taal hoort bij de wijk: Grootstal maakt het begrijpelijk

woensdag 3 december 2025

In de wijk Grootstal werken organisaties intensief samen om kinderen gezond op te laten groeien, de laatste jaren nog intensiever vanuit het preventieplatform. Daarbij is meer focus gekomen op het belang van eenvoudig communiceren en het verbeteren van basisvaardigheden. Denk aan lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Want wie hier moeite mee heeft, mist kansen voor zichzelf en voor het gezin.

Marieke te Plate (GGD Gelderland-Zuid) en Anita Schiks (Bindkracht10) brengen dit onderwerp actief onder de aandacht in Grootstal. Ze vertellen waarom dit belangrijk is, wat ze hebben gedaan en hopen anderen te inspireren hier ook mee aan de slag te gaan.

Waarom basisvaardigheden zo belangrijk zijn

Volgens Marieke gaat het om een probleem dat veel groter is dan mensen vaak denken. In Grootstal zien professionals ook bewoners die moeite hebben met lezen en schrijven. Dat zijn niet alleen mensen die Nederlands als tweede taal spreken. Ook mensen met Nederlands als moedertaal, hebben soms problemen met lezen, schrijven, rekenen of digitale zaken. Die laatste groep blijft vaak onzichtbaar, omdat ze hun achterstand vaak proberen te verbergen.

Laaggeletterdheid heeft veel invloed op het dagelijks leven. Mensen missen belangrijke informatie, raken in de stress door brieven of formulieren, en kunnen soms niet goed meedoen in de wijk en in de maatschappij. Dit heeft gevolgen voor gezondheid, werk en opvoeding.

Anita vertelt, “Soms missen ouders een afspraak op school omdat ze een brief niet goed begrijpen. Daardoor missen ze belangrijke informatie en weten ze niet goed wat er van hen wordt verwacht.”

Wat is er gedaan in de wijk?

Marieke en Anita werken samen met verschillende organisaties uit de wijk werken, zoals scholen, buurtsportcoaches, de bibliotheek, Kinderopvang, Bindkracht10, het kinderwerk, gemeente Nijmegen etc. Samen hebben ze hetzelfde doel: laaggeletterdheid sneller herkennen en het gesprek hierover durven voeren.

Gezamenlijk hebben ze een training gehad van ROC Nijmegen over het ‘signaleren en bespreekbaar maken’ van laaggeletterdheid. Door te oefenen met een acteur, voelden de deelnemers zelf hoe spannend het is om te benoemen of iemand moeite heeft met lezen en schrijven. Een deelnemer stond op om te zeggen dat ze het voortaan echt anders wil doen. Het oefenen maakt professionals zekerder, en geeft hen vertrouwen om het gesprek op een veilige manier te voeren.

Daarnaast kijken organisaties kritisch naar hun eigen teksten. Formulieren, uitnodigingen en brieven worden eenvoudiger gemaakt. Door teksten begrijpeler te maken, worden inwoners sneller bereikt en voelt de wijk toegankelijker.

Wat heeft het opgeleverd?

Door hier samen mee bezig te zijn, het op de agenda te hebben en te houden, signaleren professionals sneller wanneer iemand moeite heeft met lezen en schrijven. Ze durven het nu sneller te benoemen en weten beter hoe ze kunnen doorverwijzen.

Ook de samenwerking binnen de wijk is sterker geworden. Partners zien dat eenvoudige communicatie belangrijk is voor goed contact met bewoners. Het thema ‘begrijpelijke taal’ komt steeds terug in de overleggen.

Hoe nu verder?

De komende twee jaar blijven Marieke en Anita het onderwerp aanjagen. Ze willen dat alle organisaties in de wijk hiermee blijven werken. “Als je met bewoners werkt, moet je basisvaardigheden kunnen herkennen, het gesprek voeren en duidelijk communiceren,” legt Anita als eis neer.

Volgens Marieke zou het logisch zijn om verwachtingen te stellen aan organisaties die subsidiegeld ontvangen van de gemeente: zij moeten begrijpelijk communiceren en medewerkers helpen in het signaleren en doorverwijzen.

Wat kunnen anderen hiervan leren?

De aanpak in Grootstal laat zien dat het begint bij bewustwording. Nodig bijvoorbeeld een taalambassadeur uit. Als je voelt hoe ingewikkeld de wereld kan zijn voor mensen met beperkte vaardigheden, ontstaat vanzelf motivatie om ermee aan de slag te gaan.

Bekijk samen de indrukwekkende film ‘De Ervaringsraad’. Dit helpt ook om bewust te worden van het probleem.

Daarnaast is oefenen belangrijk. De GGD en ROC bieden trainingen aan over het ‘herkennen van laaggeletterdheid’ en hoe je ‘eenvoudig communiceert’. Ga niet alleen praten, maar dóen. Kijk kritisch naar teksten, brieven en aanmeldformulieren. Kleine aanpassingen kunnen een wereld van verschil maken.

Interesse om hier ook mee aan de slag te gaan? Neem contact op Jose Ketelaar (jkeetelaar@ggdgelderlandzuid.nl), zij helpt graag!