‘Gedragsverandering begint in de spreekkamer’

vrijdag 27 september 2019

Praten over preventie en leefstijlverandering, en hoe we daar in de keten vorm aan kunnen geven: je mag Rogier Verstralen er ’s nachts voor wakker maken. Spreekwoordelijk dan, want juist hij weet hoe belangrijk een goede nachtrust is als onderdeel van een gezonde leefstijl. Begonnen als business controller in het Radboudumc is Rogier nu in datzelfde ziekenhuis kartrekker en projectleider van het oncologisch preventieprogramma Beter Gezond, een initiatief van professor Nicoline Hoogerbrugge en professor Bart Kiemeney. 

Met de doorontwikkeling en implementatie van dit project, waar ook GGD Gelderland-Zuid nauw bij betrokken is, combineert Rogier zijn bedrijfsmatige en financiële expertise met waar zijn hart ligt: mensen structureel op weg helpen naar een gezondere leefstijl. In aansluiting op wat zij zelf willen. “Adviezen, hoe goedbedoeld ook, treffen onvoldoende doel. Het gaat om wat mensen intrinsiek motiveert. Iemand met veel overgewicht bijvoorbeeld wil misschien niet afvallen om het afvallen, maar wél om met zijn kleinkinderen te kunnen spelen.”

‘Waar doe je het voor?

’Als jongetje van acht kon hij zich al afvragen wat er op zijn bord lag. Vissticks met ketchup? Wat was dat eigenlijk voor eten? Als begin twintiger sportte hij veel en was in dat kader met voeding bezig. Maar het kwartje viel pas echt toen iemand hem de vraag stelde: “Waar doe je het voor?” Rogier vertelt: “Het antwoord was dat ik me lekker wilde voelen. Daar deed ik het voor! Toen ben ik anders gaan leven, anders gaan eten, anders gaan slapen.” Met effect. Hij kwam ‘s ochtends fitter uit bed en zijn energieniveau én stemming stegen aanzienlijk. “Ik dacht: wauw, wat gebeurt hier? Waarom hebben mijn ouders en mijn leerkrachten, die toch het beste met mij voor hebben, mij dit niet geleerd?”

‘Wauw, wat gebeurt hier? Waarom heeft niemand mij dit vroeger geleerd?’

Zaadjes planten in de hele keten

Hier werd het zaadje geplant voor zijn missie, die hij als business controller al in zijn achterhoofd had en nu als projectleider van het oncologisch preventieprogramma Beter Gezond concreet mag maken. Samen met veel key players, zowel binnen als buiten het Radboudumc. En zaadjes planten, dat is precies wat Rogier wil doen. Hij laat een infographic zien die innovatiemanager en collega Monique Boon tekende naar aanleiding van zijn verhaal. Daarmee zijn Beter Gezond en de keten – inclusief ontkiemende zaadjes – helder in beeld gebracht. Van spreekkamer tot en met sociaal domein.“Die zaadjes komen overal terug, vanuit alle professionals, zodat mensen stapje voor stapje een gezondere leefstijl omarmen. Met kwaliteit van leven, gezondheidswinst en lager gebruik van zorg tot gevolg. Dat is waar we met de persoonsgerichte, integrale en domeinoverstijgende aanpak van Beter Gezond naar streven.” Het Radboudumc en GGD Gelderland-Zuid trekken hierin nauw samen op, waarbij zij curatieve zorg en publieke gezondheidszorg met elkaar verbinden.

Componenten voor gedragsverandering

Het gesprek over leefstijl start in de spreekkamer. En daar komen geen adviezen aan te pas. “We weten dat die onvoldoende raken”, vertelt Rogier. “Gedragsverandering vereist drie componenten: motivation, ability en trigger.” En die laatste component, de trigger, is aanwezig in de spreekkamer. “Als mensen ziek worden, heb je de aandacht. Dat moment wil je grijpen. Daarom is het belangrijk om in de spreekkamer het goede gesprek te voeren. Een ziekenhuis is en blijft een curatieve instelling met beperkte tijd, maar het gaat erom te ontdekken wat er speelt bij een patiënt zodat je goed kunt verwijzen. Zo kan er bijvoorbeeld sprake zijn van eenzaamheid of financiële problemen. Dat kan voor de patiënt een hogere prioriteit hebben dan meer bewegen of gezonder gaan eten. Persoonsgericht betekent voor mij: aansluiten op de belevingswereld en behoefte van de patiënt en van daaruit de koppeling maken met interventies in het sociale domein.”

‘Als je ervaart wat een gezonde leefstijl voor je doet, gun je dat ook een ander’

Verbinding met Healthy Professionals

Binnenkort start het Centrum voor Hoofd-Hals Oncologie van het Radboudumc met de Beter Gezond-pilot. Rogier: “Dan gaan we het in de praktijk brengen met trainingen en de Beter Gezond Toolbox. Dat vind ik heel gaaf. Ik hoor al terug van verpleegkundigen en artsen dat ze enthousiast zijn; de persoonsgerichte benadering van patiënten geeft hen voldoening. De ambitie is om na de pilot op te schalen naar andere ketens en zelfs andere ziekenhuizen.” Daarnaast loopt er een ander programma binnen het Radboudumc, dat zich richt op de medewerkers zelf: Healthy Professionals. Medewerkers kunnen daarmee als ze dat willen gerichte leefstijlcoaching krijgen. “Als professionals hebben we invloed op de patiënt; we geven het goede voorbeeld. Dat helpt bij het planten van de zaadjes. En: zodra je zélf ervaart wat een gezonde leefstijl voor je doet, gun je dat een ander. Samen hebben we impact.”

Elke maand deelt ‘Wij zijn groen, gezond en in beweging Nijmegen’ een verhaal over hoe professionals (samen)werken aan een gezonde stad met gezonde inwoners. Benieuwd naar eerdere verhalen? Laat je inspireren!